Pusu
Metung ya karing organu ning katawan ing pusu. Iti metung yang maragul a kalamnan (muscle) a atyu king sálu. Ya ing papulayi king daya kareng uyat neng kakabug ya iti.
Neng kayi, tuturing deng panibatan ning kapanamdaman (feelings) ing pusu. Ini ing sangkan nung bakit ing larawan ning pusu ing tanda ning sinta. Nanupata, king utak manibat ing kapanamdaman. Sasaupan na katamu mung makapanamdam ning pusu kapamilata’ning pamagdalang daya king utak.
Ing buri nang sabyan ning cardiac, tungkul king pusu.
Ing buri nang sabyan ning myocardium, kalamnan (muscle) ning pusu. (Ibat ya ing myo king katayang Latin para king kalamnan. Ita namang –cardium, ibat ya king amanung Griego para king pusu, 'kardia'.)
Pangabalangkas
Atin yang apat a chamber o silid ing pusu ning tau. Ing buri nang sabyan ning chamber, metung a lugal a makasara. Adwa la mu o atlu deng chamber da reng aliwang animal.
Kareng tau, bibilugan dong adwang atrium at adwang ventricle deng apat a silid ning pusu. Ating atrium ampong ventricle king wanan. Deti ing dadalanan ning dayang pupunta king pusu. Bobomban da iti papunta kareng bagâ. Kareng bagâ, kukwa yang oxygen ing daya, at tatabili na ing carbon dioxide. Pupunta king kayling atrium ampong ventricle ing daya ibat karing bagâ. Deng kayling atrium ampong ventricle ing papulayi king daya palwal papunta king mabilug a katawan.
.svg)
Kareng uyat o blood vessel dadalan ing daya. Deti reng artery ampong vein. Deng vein ing magdala king dayang papunta king pusu. Kareng artery naman dadalan ing dayang palako king pusu. Ing pulmonary artery ing pekamaragul a artery a palwal king wanang ventricle. (“Tungkul karing baga” ing buri nang sabyan ning pulmonary). Ing aorta ing pekamaragul a artery a lulwal king kayling ventricle.
Deng superior vena cava ampong inferior vena cava ing vein a lulub king wanan a atrium. Deti ing magdalang daya manibat king katawan papunta king wanan ning pusu. Den namang pulmonary vein ing vein a lulub king kayling atrium. Deti ring magdalang daya manibat kareng bagâ papunta king kayli ning pusu.
Neng mamagus ing daya manibat king atrium papunta kareng ventricle, dadalan iti kareng valve ning pusu. Neng lulwal kareng ventricle ing daya, dadalan iti kareng valve. Sisiguradwan da reng valve a king metung mung direksyun ing pupulayan ning daya.
Deng apat a valve ila reng makatuki:
- Deng valve a daralanan manibat king atrium papunta kareng ventricle
- Tricuspid valve – dadalan ing daya manibat king wanang atrium papunta
king wanang ventricle
- Mitral valve – dadalan ing daya manibat king kayling atrium papunta king
kayling ventricle
- Manibat kareng ventricle papunta kareng artery
- Pulmonic valve – lulwal ing daya king wanang ventricle papunta karing
daya (dadalan king pulmonic artery)
- Aortic valve – lulwal ing daya king kayling ventricle papunta king
katawan (dadalan iti king aorta)
Atlu ya sapin (layer) ing pusu. Ing pekakilwal nang pabalat niti yapin ing pericardium. Iti metung yang matibeng suput a makapadurut king pusu. Ita namang myocardium ing sapin a makalibutad. Ini ing kalamnan (muscle) ning pusu. Ing endocardium ing sapin king kilub. Ini ing makinis a pabalat (lining) da reng silid ning pusu.
Ing Cycle ning Pusu
Malilyari ing kabug ning pusu potang mumurung (contract) ya ing kalamnan ning pusu (heart muscle). Ing buri nang sabyan niti, tutulak yang palub ing pusu, at lalati la reng kayang silid. Uli na niti, mitutulak palwal ning pusu ing daya, at palub kareng uyat. Kaybat nang minurung at tinulak palub ning pusu, mag relax ya iti, o tutuknang yang mumurung o tutulak palub, at tatabili ya. Daragul la reng silid na niti, at kakatmu la king dayang magbalik king pusu.
Systole ing aus da potang mumurung ya ing kalamnan ning pusu. Pota namang mag-“relax” ya iti (tutuknang yang tutulak o tatabili), diastole naman ing aus da. Miyagnan lang mag-systole deng adwang atrium, at miyagnan la ring mang mag-systole deng adwang ventricle. Oneng mumuna lang mag-systole deng atrium bayu reng ventricle. Agyang mumuna ing atrial systole kesa king ventricular systole, agnan-agnan lang mag-diastole deng apat a silid. Ing aus da kaniti, cardiac diastole.
Anti kaniti ing malilyari -> ventricular systole -> cardiac diastole. Neng malilyaring misan iti, cardiac cycle ing aus da.
Dadalan ing elektrisidad king pusu
Malilyari ing systole (neng tutulak yang palun ing pusu) uling lalati la reng cell ning kalamnan ning pusu. Neng lalati la reti, sasabyan tamung mumurung la o mag-contract la reti. Mag-umpisa ing elektrisidad king sino-atrial node (en:acronym SAN.) Ing SAN, metung yang grupu da reng cell kareng wanan a atrium. Gagawa lang electrical impulse deti. Dadalan ya kareng adwang atrium iting electrical impulse, at uli na niti, mumurung la. Ini ing atrial systole. Kaybat, dadalan ya king atrio-ventricular node (en:acronym AVN.) ing electrical impulse. Pabagalan ne ning AVN ing impulse. Uling mebagal ya pamandalan king AVN ing impulse, mitawli yang miras kareng ventricle iti. Ini ing sangkan nung bakit malilyari ing ventricular systole kaybat ning atrial systole.
Kaybat nang dinalan king AVN ning electrical impulse, dadalan ya iti king conduction system ning ventricle. Ing buri nang sabyan ning en:conduction, dadalan king metung a bage ing pali o elektrisidad. Ini ing paralan nung makananung dadalan kareng ventricle. Ing bundle of His ing mumuna nang dake ning conduction system o sistema ning pamandalan. His ing lagyu ning doktor a mekatuklas kaniti. Aptas naman ing kabaldugan ning bundle. Tataglus ya king kalamnan ning ventricle ing bundle, oneng makakawani ya ini kaniti. Kaybat, mapipitna ya ing bundle, king wanan ampong kayling bundle branch. Pupunta ya king kayling ventricle ing kayling bundle branch, at king wanang ventricle ne man ing wanan a bundle branch. Karas king sepu da reng bundle branch, pupunta ya king kalamnan ing ventricle o ventricular muscle ing electrical impulse. Uli na niti, mumurung ya ing ventricle, at malilyari ing ventricular systole.
Ini ing malilyari: SAN -> deng atrium (systole) -> AVN -> bundle of His -> demg bundle branch – deng ventricle (systole)
Ing ECG
Ing ECG, metung yang en:acronym para king ElectroCardioGram. Malyari ya muring isulat a EKG, para king ElectroKardioGram king Aleman. Papakit ning ECG nung nanu ing malilyari king elektrisidad ning pusu. Mararapat ing ECG kapamilata’ning pamangabit ning en:electrode king balat ning tau. “Akakit” da reng electrode ing elektrisidad a dadalan king pusu. Susulat na king papil ning metung a makina iti. Ing sulat a iti king papil ing ECG.
Ababalu da reng doktor ing tungkul king pusu ning tau kapamilata’ning pamamasa king ECG. Papakit no ning ECG deng sakit ning pusu, [[ataki king pusu]] o deng prublema king rhythm ning pusu (nung makananung dadalan king conduction system ning pusu ing elektrisidad).
Papakit ning ECG ing atrial systole. P-wave ing aus da kaniti. Kaybat, malilyari ing ventricular systole. QRS or QRS-complex ing aus da kaniti. Complex ing lagyu na uling atlu la reng myayaliwang wave o alun a atyu kaniti: Ding Q-wave, R-wave, ampong S-wave. Kaybat, makalto murin king ECG ing ventricular diastole. Ini ing mayayaus a T-wave. Malilyari murin ing atrial diastole, oneng e mayayakit iting makakawani king ventricular diastole.
Ing PR-Interval ing espasyu king pilatan ning atrial systole (P) ampo ing ventricular systole (QRS). Malilyari ing QT-Interval manibat king umpisa ning QRS angga king wakas ning T. Ing ST-segment ing espasyu king pilatan ning QRS ampo ing T.
