Deng gunting (scissors king Ingles, tijeras king Castila) kasangkapan lang magagamit king pamangupit king maimpis a materialis a mangailangan mung ditak a puersa o sikanan.

Miyayaliwang gunting - para king papil, kusina, ampong pamanayi

Gagamitan la reti king pamamutut, alimbawa, king papil, kartun, palara, maimpis a plastic, pamangan, tela, lubid, ampong kawad. Maliari la muring gamitan king pamanurud king buak deng gunting.

E anti king kutsiliu, ing metung a paris a gunting, bibilugan de reng aduang taram a maki piesang dudurutan (pivot). E la makaing mataram deng keraklan kareng gunting; itang puersa ning pamangupit pilatan da reng aduang taram yapin ya ing mangupit. Lalu lang e mataram deng gunting da reng ának, at keraklan makakambil (maki proteksiun) lang plastic deng taram.

Pamangalo (Mechanics) mag-edit

 

Agpang kareng pamagaral king pamangalo (mechanics), maliari lang ituring primera clasi at dobling baluat (double-lever]], nung nu magsilbi yang fulcrum ing pivot (pidudurutan). Ba yang pututan ing materialis a makapal o mabayat, maliari yang samantalanan ing mechanical advantage ning baluat kapamilatan ning pamaglapit (anggang maliari) ning materialis ketang fulcrum. Alimbawa, nung itang puersang gagamitan (alimbawa, king gamat) dobli ya dáyu king fulcrum kesa ketang lugal nung nu ating pupututan (alimbawa, kapirasung papil), dobli ya ing puersa ketang lugal a pipupututan kesa ketang puersang magagamit kareng talanan. Sasamantalanan da reng espesial a gunting, alimbawa deng bolt cutters, ing leverage o puestu, kapamilatan ning makabang talanan, dapot malapit ya king fulcrum ing materialis a gupitan. Makagupit la reng gunting kapamilatan ning pamangamit king puersang w:shear stress king lugal a pipupututan, a sobra king tibe o kuniat (shear strength) ning materialis.

Amlat mag-edit

 
Deng gunting ibat king kaduang siglu, Turkey

Ukulan dang meimbentu la reng gunting libu dinalan a banua bayu i Cristo (1500 BC) king Ehiptu .[1] Mapaliaring shears la reti nung nu makabili ya ing pidudurutan banda king sepu sumangid ning talanan .[2] Inimbentu do reng Romanu deng cross-bladed scissors (gunting a mikukurus taram) manga dinalan a banua aniang panaun nang Cristo (AD 100).

Mika maragul a takbang king paniulung da reng gunting aniang 1761, aniang gewa nong Robert Hinchliffe deng mumunang gunting a gawa king bakal a pundidung pepakintab (polished cast steel). Mebie ya king Cheney Square, London, at sasabian dang ya ing mumunang taung migpalual karatulang mibulalag king sarili na antimong "fine scissor manufacturer".(gagawa king masanting diling uring gunting) ". [3]

Deng gunting a pangkusina mag-edit

 
Gunting a pangkusina

Ausan da la muring kitchen shears deng gunting a pangkusina o kitchen scissors. Ing pekamaulagang pamiyaliwa yapin ing lugal ning fulcrum. Mas malaut ya kareng talanan ing fulcrum kareng gunting a pangkusina bang mas maragul ing leverage, at mas masikan ing puersa bang makagupit. Malagua la mung makagupit kareng mangalati nang butul ning manuk deng matas a uring gunting a pangkusina.[citation needed]

Deng gunting a pangkaliweti mag-edit

 
Deng gunting a pang-kaliweti (kaili) ampong pang-wanan (wanan)

Keraklan, pekabage lang gamitan king wanan a gamat deng gunting, dapot atin nang gunting a pang-kaliweti (left-handed) para king kailing gamat. Mas mayan lang gamitan king gamat a kaili deng gunting a pang-kaliweti. Uling lalagpus la king metung at metung deng taram ning gunting, e la saktung mibabalansi (symmetric) deti. Agiang kapilan, tutu iting e pangabalansi nu la man makaturu at nanu la man tabas deng talanan: pane mung pareu ing pamikurus ning taram king babo. E la murin balansi deng gamat da reng tau, at neng sasara ya iti, e la patikdong magsara deng tindaragul ampong taliri, nun e atin yang parting pa-kera o pa-gilid ing pamangimut da reti. Nung talnan no ning wanan a gamat deng gunting a pang-wanan, mas malapit ya king katawan ing taram ning tindaragul, ania ing pamilapit da reng aduang taram a pangupit ing natural nang kimut ning wanan a gamat. Lindas (kontra) kaniti, natural naman king kailing gamat ing pikawani la reng taram a pangupit. Karagdagan kaniti, nung talnan no ning wanan a gamat deng gunting a pang-wanan, makalto ya ing gilid a mataram (a pangupit), dapot nung king kaili yang gamat gamitan iti, atyu king gulut ning taram a makababo ing gilid nang mataram ning gunting, at e makalto itang gugupitan.

.Ating lang pamisaling gunting a ausan dang ambidextrous, o para king sanu mang gamat. Makabalansi la reng karelang talanan, ania alang yang pamialiwa ing talanan ning tindaragul ampo ing karing taliri, at mangasikan la pivot (pirinan torniliu), ania kabud na la mu dudurut deng taram, at e la kikimut pa-gilid. Nanupata, pang-wanan la pa murin deng keraklan kareng gunting a "ambidextrous". Agiang makaputut lang masalese deti, e ne akit ning taung kaliweti ing taram a mángupit. Maliaring mika tutung gunting a "ambidextrous" nung dobli ing gilid dang matalas deng taram, at nung maliari yang idurut a alus todu ing gulut ning taram, ba yang maging bayung gilid a pangupit. [1]. Atin nang patent (U.S. Patent 3,978,584 ) a mipagkalub kareng tuneng ambidextrous a gunting.

Magkasákit lang gumamit kareng gunting a para king e ustung gamat deng keraklan kareng tau, agiang kareng kaliweting misane nang gagamit kareng gunting a pang-wanan, taganang mas malaguang paintunan. Kailangan dong paka-puersan deng taram ba rong apamutut deti, at mánikal la batal king pangadukuang o pangagaung ba rang akit ing karelang pupututan. Maliari muring maglakuan bakas king gamat, sugat, at king lambatan, kaliu, ining e natural a pamangimut.

Deng espesial a gunting mag-edit

 
Gunting a megawa king China kanitang panaun ning Tang dynasty (618-907 AD)

Ating mapilang espesial a uri da reng gunting a maki miyayaliwang gamit. Deni reng mapilan kareti.

  • Deng pinking shears gunting la nung nu maki ipan ya ing taram at gagamitan la king pamangupit tela, ba yang e matatastas ing tela.
  • Deng tin snip gunting lang gagamitan king pamamutut king sheet metal anti ing tin plate, o yerung para king bubungan.
  • Deng pruning shear, secateur ampong lopper gunting lang gagamitan king mula para king pamamutut kareng pun dutung (trees) ampong palungpung (shrubs).
  • Deng trauma shears, o "tuff cut", are gunting lang mangasanting a gagamitan kareng e asahan (emergency) a pamag-responding medikal ampong pamanyagip.
  • Deng trimming scissors magagamit la ba yang gawang maimpis ing makapal a buak ba yang e masiadung maglupang malabung iti
  • Deng grass shears gagamitan la king pamamutut king dikut.
  • Deng jaws of Life (lon ya ing w:hydraulic rescue tools) gagamitan la king pamangupit king makapal a sheet metal keng pamaniagip tau
  • Deng w:throatless shears gagamitan la king pamangupit kareng komplikadung tabas king sheet metal
  • Deng wool shears gagamitan la king pamangupit lana (wool) ibat king buak da reng animal
  • Deng poultry shears gagamitan la king pamamutut kareng ayup.
  • Deng hair shears - gagamitan la king pamangupit buak deng cosmetologist o hairdresser, or for pet grooming.

Kareng makatuking kasangkapan, mitatagkil la reng taram at apsalan de ing materialis imbes na gugupitan de iti, ania king istriktung kabaldugan, e la tutung gunting:

  • Deng bolt cutter mamutut lang makapal a kawad ampong torniliu.
  • Deng nipper pupututan de ing [[w:tile}tisa]] kareng mangalating pirasu
  • Ing hemostat kawangis yang gunting, oneng atin yang panyipit (clamp) a sisipit/mitatayid imbes na metung a taram; magagamit ya king pamanopera, at e bitasang mangupit o mamutut.
  • Deng plais gagamitan la king panalan ampo king pamitpit (crimping) king metal o king kawad.

Notes mag-edit

  1. http://inventors.about.com/library/inventors/blscissors.htm
  2. http://www.everything2.com/index.pl?node=scissors
  3. http://freepages.history.rootsweb.com/~exy1/fh_material/18C_sheffield/ch4.txt
 
Ing Wikimedia Commons atin yang mediang maki kaugnayan kang/king:

Template:Embroidery Template:Crochet Template:Knitting