ART PROFILE Nang DANIEL H. DIZON, B.F.A. Y Dan mibait yang ating talino keng pamangulis at meseseng maranun kapamilatan ning kayang pengaring lalaki, ing meangubieng professor Vicente Alvarez Dizon, B.F.A., 1928, B.F.A., Yale, 1936, magumpisang inyang mga apat yang banua idad. Ing influencia ning tatang keng daragul anak yapin ing agiang kapilan man malyari yang atiu king studiu ning kayang tatang kabang gugulis ya. Atatandanan na pang Dan ing "api" ning kayang pamangulis tungkul keng lugud keng balen milablab inyang 1934 inyang apat yang banua. Ing Tatang memigsu na niya ayari miagnan deng aduang artistic projects king kayang bale/studiu king Varmint St. Malate, Menila - ing maragul a oil painting miki-3pamansag a : (ING LABANAN KING TETE ZAPOTE)1896 THE BATTLE OF ZAPOTE BRIDGE" (1896) at ding 39 colorful watercolor paintings "DING PAMANALIWA NING SUSULUD FILIPINU (1500 anggang 1934) "THE EVOLUTION OF THE FILIPINO COSTUMES." Miragdagan pa ini inyang 1936 inyang ing matuang Dizon ayari ne ing kayang art degree king Yale University a ating parangal. Inyang 1934 migising ne neman keng maragul a oil painting ning kayang tatang a mipamansag a: "ING LABANAN NING TIRAD PASS (1899) " THE BATTLE OF TIRAD PASS (1899)" a nung nu ing 8ng-banuang anak mesasag ing kayang pagkamakabalen keng dakal a aldo.


Rajah Matanda
Ing magpusitara
Sabung


Inyang tutuking banua, y Professor Dizon, menyambut yang mumunang dili keng meto-yatung ligligan keng contemporary art manibat kareng 79 a bangsa king Golden Gate International Exposition king San Francisco, California, USA, kapamilatan ning kayang pinyambut a gawa keng larung mikipamansag:"AFTER A DAY'S TOIL," ("KAIBAT NING ALDONG PAMAGOBRA") a simbut ne ing bantug a Salvador Dali ning Espanya a meging pangaduang galal. Ing pangatlu minta ya kang Robert Phillip ning America. King panaun a aita y Prof. Dizon metung yang talaturung art king Pamantasan ning Filipinas, Mapua Institute of Technology at ning National Teacher's College king Menila la ngan. Y Dan atatandanan na pa na ing mumunang galal a panyambut dininan ne ing Menila at ing buung bangsa tula, at saya at mimie pangatas lawe karela.

Ing pangasiklab ning Meto-Yatung Guerrang IImagumpisa inyang Disiembri 08, 1941, memie kasakitan a bie kareng Dizon. Inyang magumpisa ya ing 1942, ing Japanese Military Administration minutus lang ibuklat pasibayu reng pipagaralan king Menila at king buung bangsa, kayabe na ing Pamantasan ning Filipinas. Y Prof. Dizon tinggian na ing aluk da reng Japon para magobra para karela at migsangkansangkan yang masakit. Para milabas la reng kayang katubale, tinanggap yang paminsan-minsan a obra tungkul keng pamaminturang arti king pamanarkila nang apartment king Santa Cruz, Menila. Kabang deng pamilya na migdatun la kareng kayang katuangan king Angeles, Pampanga nung nu y Dan para milabas ya keng danup meki-pagobra ya paminsan-minsan bilang kitchen boy kaibat ning pamagaral na king regimental Kitchen ning balen a nung nu atin Japanese Army garrison. E-migluat ding sundalus at opisyalis a Japon ikit da int talino nang Dan keng pamangulis, at dininan deng masakit paintunan lapis at malinis a maputing papil at inadlukan deng gumulis. Maske la pa keng plantsadung unipormi at makinang a baril at parala da la reng megulis a larawan kareng pamilya da Japan. Ing sukli y Dan mipamulala ya kareng kaburian at sigasig keng arti da reng mangatapang at makatakut a sundalus. Apagumasdan na keraklan karela ing mailig la keng pamangulis at arti.

Ena balu deng Japon pepaindalan da kaya ing bayung larangan iyapin ing arti keng "Military Art"! Sinaguli y ding drawing nang Dan kayabe la reng sundalus a Japon, ding karelang kagamitan panlaban, deng karelan unipormi, tanki, saken, eruplanu, alwp. at king mung isip at pamananda na at apasaya na la ding manalbeng Japon.

Kabang-kaba, deng lihim ning kalaban miraras king kayang tatang king ena pamanuru king [U.P.]. Pasibayu migsangkan yang atin makayawang sakit at sinalikut at migdatun ya kareng pamilya king Angeles, Pampanga inyang mumunang dake ning 1943 at megumpisa yang migpinta karin. Y Dan matula ya kabang akakit neng ing tatang nang magpintang keng watercolor at keng laru. Keni y Prof. Dizon pasalikut na nang pegumpisan deng mumunang gulis ning kayang obramaestrang 30ng watercolor war paintings, a mikapamansag: "MANIBAT KING PAMANYAKUP DA RENG JAPON ANGGANG KING PANGATIMAWA IBAT KE RENG AMERICANU AGPANG KENG IKIT NING KANAKUNG BROCHA."

Kaibat-ibat na ning American Liberation ning Filipinas, ing matuang Dizon agad yang metanggap keng U.S. 5th Army Air Force Command king Clark Field bilang consutlant keng kalinangan at amlat. Kabang y Dan naman, ngeni 15 ne, menakit yang obra bilang "TENT BOY" ka reng metung a " TENT CITIES" na ning sundalus a U.S. Army nung nu la memanyulput king kayang balen. Mebayad yang tunggal a pesus ing aldo. dEng kayang ginulis pibandian na nala ning U.S. Military. Inyang kailbudtan na ning 1945 deng pipagaralan memuklat la at y Dan high school ya kanita king balen pipagaralan a Holy Angel Academy. Sinaguli meging yang pintor ning eskuela. Kaibat y Prof. Dizon meyaus ya Menila para samasan ne ing Pipagaralan na ning fine Arts king U.P. Ing makatakut a denasan na king Meto-Yatung Guerra II, nanupata, meging pabilis king kayang mainang katawan at sinuku king sakit keng baga. Kaibat ning makuyad nang pangaospital king Quezon Institute,y prof. Dizon inuli re king kayang bale king Angeles, Pampanga para panenayan ing pupuntalan.

Para makasaup ya keng kayang mamamateng tatang, y Dan ngeni 17, menakit yang obra bilang maminturang paskil king paint shop na ning metung a maragul American Construction Company a atiu king Filipinas ing DRAKE-UTAH-GROVE Co, nung nu ila ing mitutukan gawa at paragulan ing pekamaragul a "base" kilual ning Continental U.S. Bukud kareng signboards, ing PAINT SHOP gagawa la naman mabusising pamanadluk, makuleng paskil, at titak a karagul a "billboards" deni egana-gana gawang mepintang gamat! Deng Americanung mamalakad agad-agad dang ikit na y Dan, ing peka-anak keng "shop", iyang diling makapintang lupang taung masalese at makule, lalu na deng paka-unipormi. Manibat kanita, kilub ning pilan mung duminggu, mitas ya puetu manibat maminturang paskil at meging yang "artist illustrator" a nung nu dininan deng mamesus at atlung sentimus balang metung a oras! ... maragul ne kanita inyang panaun a aita, uling ing libayan kanita aduang pesus balang U.S. dollar... king ketula ning kayang makarateng Tatang.

Inyang Oktubri 1947, y Prof. Vicente Alvarez Dizon meangu ya bie at y Dan iya ing melakuan para itaguyud ne ing Api ning Arti keng pamilya. Keng mapilan mung bulan ing milabas ing DRAKE-UTAH-GROVE Co. mayayari ne ing pangagawa ning Clark Air base at malapit na ing marakalan a pamagbawas ka reng magobra. Enana penenayang Dan ing daratang nune linub yang bilang clerk keng Angeles Electric. Corp., at kayagnan na nita bilang malagungtalagulis na ning kumpanya ra. Kaibat na ning obra, papulayi ne ing malating art shop na king bale nung nu ya tatanggap nanu mang klasing obrang arti, kalupa na ning pamangulis, pamaglarawan, gamit pamanuru, paskil at nanu pang akakit ning panimanman. At king panaun a ita karin ya mu rin kinanwang pamagaral-makalaut keng kursung Commercial Design ibat king pipagaralan ning kayang Tatang king - Art Instruction, Inc of Minneapolis, Minnesota, U.S.A. at miggrauduate ya inyang 1951. Uling e manikuang bachelorship degree king art pauli ning kakulangan keng pamanyalapi, y Dan migdatun ya king electric company. Y Dan mekiasawa ya inyang 1956 keng metung a malagung dalaga y Enriqueta Dominguez y Luciano - metung a apu keng tud ning metung a 19 a dilanwang Kastilang Kawal a "Comandante" ( a mikaanak a pitu).

Para a pasunuran ne ing kayang buri ning Ima, y Dan mabayat man keng lub na mikyabe ya keng 1959 a buung bangsang art examination at ligligan para keng MELQUIADES M. CASTRO Art Scholarship king University of the Philippines (Pamantasan ning Filipinas). Kaibat ning magurung at maigpitang ligligan kareng kasing galing keng talino - 36 king buung bangsa, y Dan ikua ne ing peka matas diling galal at meyaus yang M.M. CASTRO SCHOLAR king banuang ita. Inyang atiu king U.P. parati yang university scholar. Melyari ya naman part time artist-illustrator keng "IN THE GRADE SCHOOL Magazine" at ning Limbagan LIWAYWAY. Para keng banauang-pamagaral 1961-1962, menikua yang galal a Gintu manibat keng Art Association of the Philippines bilang "Best Fine Arts Student of the year." Ing yuniporming "RAYADILLO" ning Model Company Unit ning U.P. R.O.T.C. Regiment ginulis niya naman Dan at inyang 1963, miggruaduate yang keng bachelor's Degree keng fine Arts cum laude. Kaibat ning pabulan mekalub yang obra bilang staff-artist ning J.Walter Thompson Co. (Philippines). Inyang 1964, keng IN THE GRADE SCHOOL Magazine midinan ya'y Dan upayang gumulis a 10 historical paintings at melimbag la bilang dagdag bulan-bulan at mikapamansag: "OUR HEROES IN ACTION." Ita, papakit do ring meging bayani maniabat kang Datu Lapu-lapu (1521) anggang kang Gen . Gregorio del Pilar (1899). Sindu na ing kayang pamangulis king mesabing magazine anggang 1980's.

Inyang 1965, y Dan was meyakua yang magobra keng DON PEPE HENSON ENTERPRISES (DPHE) king Angeles para panimunan ne ing kayang promotions Department. Ing DPHE metung yang real estate developer para keng daragul a pamangilangan da ring communidad a Americanung pamilya ning U.S. Air Force king lakanbalen at king lele at makapadurut ning Clark Air Base. Kayagnan na nita , memuklat yang kayang Art Studio para karing daragul a a pamangilangan da reng libulibung Americanung servicemen at deng magobrang Filipinu keng base. Keta mu ring panaun a ita, ketang kasagsagan ning kayang artisitic activities king kayang balen, y Dan bigla yang mikabisita ding buung talaturung lalaki ning U.P. School of fine arts, penimunan nang Dean Dominador Castaneda, Sec. Candido Alcantara at Prof. Jose T, Joya. Ing karelang pamagdalo, meging yang official a gasi para y Dan makyabe ya keng Art Faculty ning kayang Alma Mater. Ketang panaun a ita, makatambak ing kayang responsibilidad king DPHE at makasalang a obra king kayang atelier a manibat kareng kayang Americanung customer. Iting aluk a iti maluka nang tinggian king kayang mabayat a lub.

Inyang 1973, y Dan meyaus yang bilang "MOST OUTSTANDING FILIPINO ALUMNUS IN ART" ning kayang alma mater - Art Instructions Schools, Inc., Minneapolis, Minnesota, U.S.A. at melimbag ya iti king meto-yatu keng limbagan ning piparagaralan pang-international. Keta mu rin banuang ita, itang historical painting nang Dan metanggap ya para miladlad king Kamikaze Hall ning Yazukuni Shrine Museum king Tokyo, Japan. Iti migpatunena y Dan ing mumunang diling e Japon at mumunang Filipinung illustrador/artist nung nun i kayang obra arti metanggap ya at miladlad king mesabing museo manibat inyang mitatag ya inyang 1869

Ing FIRST SOLD EXHIBITION nang Dan melyari king peka Library Hall ning [[Clark Air Base king Pampanga, Philippines, manibat inyang Juliu 4 anggang 31, 1976. Maka-ain bilang "U.S. BICENTENNIAL COMMEMORATIVE ART EXHIBIT" nung nu detang 20 watercolor paintings a papakit da iing "EVOLUTION OF THE AMERICAN MILITARY UNIFORM FROM 1775 to 1976."

Inyang 1990 Dan pegpursigian na pegkasakitan nang lalang a 30 historical watercolor paintings a papakit da deng talusay a combat uniforms, firearms at gamit ning Meto-Yatung Guerra II ning Imperial Japanese Armed Forces king Filipinas (Army, Navy, Air Force, Paratroopers, alwp) nung maknanu nal ikit king Angeles, Pampanga, Clark Field at king Menila inyang guerra. Keta mu rin banuang ita mikadalan yang manuknangan king America nung nu menikua yang obra bilang illustrador/artist at talasaup keng Aklatan king Pacific-Soutwest research station library ning the Bureau of Forest Service, U.S. Dept. ning Agrikultura king Albany, California.

Manibat 1994 anggang 1997, y Dan at ing kayang asawa migdatun la king Pulu ning Guam nung nu ya meyakua bilang Art instructor king Santa Barbara School, metung a Katolikung kalibudtang pipagaralan king balen ning Dededo. Itang panaun a ita mu rin menikua yang pekamumunang galal keng ligligan art!! "HEROES ON GUAM 1941 - 1944" para keng kapamasusian ning 50ng ning pangaTimawa ning Guam. 2. " OLD BELLTOWER ning MERIZO" keng historic painting competition, at 3. "THE LAST SALVO."

King Filipinas, y Dan ing peka-primeru nang aduang taung piyalben a nung nu kayabe ne ing wali nang babaing-artist y Josie H. Dizon-Henson king 13th Lounge, Holiday Inn Clark king Pampanga, manibat Septiembri 28 anggang Oktubri 18, 1999. Maka-ain iyapin ing kayang Philippine Revolution Centennial Art set: "EVOLUTION OF THE FILIPINO REVOLUTIONARY UNIFORMS, 1896-1906." - ing pekamumunang dili king uri na king amlat ning Philippine Art. Dalita lang maka-ain ngeni king Heroes Hall, " king MUSEO ning ANGELES, " dalan ning Sto Rosario (ing matuang "Municipio") Syudad ning Angeles.


Kasusug Kilwal mag-edit